Gəlincik.....

Gəlincik uzun bədəni, qısa ayaqları və qısa quyruğu ilə tipik sansargildir. Yaz mövsümündəki xarici görünüşü yəni, üst hissəsi qəhvəyi, alt hissəsi isə ağ gəlincik üçün səciyyəvi xüsusiyyətdir. Qış mövsümündə tamamilə ağ rəngə bürünür və yalnız quyruğunun ucu qara gəngli olur. Eyni zamanda yayıldıqları məkanının hamısında mövsümlə birlikdə rəng dəyişməzlər. Daha isti bölgələrdə heç vaxt ağ rəngə bürünməzlərkən, daha soyuq olan şimal bölgələrində yalnızca ağ rəng olan qış postları ilə görülürlər.

Uzunluqları 17-33 sm (+ 4-12 sm quyruq) və çəkiləri 40-360 qram arası dəyişir. Erkəklər daim dişilərdən bir az daha böyük olur.

Gəlincik şimal yarımkürənin mülayim və subarktik hissələrində geniş yayılmışdır. Avrasiyanın yanında Şimali Amerika da, Qrenlandiyada və Yaponiyada da olur. İnsanların köməyi ilə Avstraliya və Yeni Zelandiyaya da çatıb və burada ekoloji problem yaradacaq hala qədər çoxalmışlar.

Gəlincikləri Müxtəlif yaşayış sahələrində görmək mümkündür: Zəmilər, tarlalar, su kənarları. Bəzən də insanların yaşayış yerlərinin yaxınlığında yaşamağa üstünlük verirlər. 3400 metr hündürlükdə yaşayanları da görülmüşdür. Böyük meşələrə isə çox da meyil salmazlar.

Həm gecə, həm gündüz fəal olasalar da, amma, əsasən axşam və gecə daha fəal olduğu görülür. Sığınacaq olaraq qaya dibləri, ağac oyuqları, daş yığınları və ya başqa heyvanların tərk etdikləri evlərini istifadə edirlər.

Gəlincik cütləşmə vaxtının xaricində tək adətən yaşayırlar. 10 – 40 dönüm böyüklüyündə bir bölgənin içərisində hərəkət edirlər. Bu rayonlarının sərhədini daxillərindən gələn ətirli maye ilə işarələyirlər.

Ümumiyyətlə, siçan, dovşan kimi kiçik məmələr ilə qidalanırlar. Bundan başqa, quş, kərtənkələ, balıq və həşərat da sevimli ov vərdişlərinə daxildir.

Onlar ova hava qararanda başlamağı üstün tuturlar. Qurbanlarını tapmaq üçün xüsusilə eşitmə və qoxu alma duyğularını istifadə edir və bunun üçün tez-tez arxa ayaqlarının üstündə ayağa qalxaraq boylanırlar. Bir qurban tapdıqda sakitcə yaxınlaşıb birdən o heyvanın üzərinə atlar, yaxasını dişləyərək öldürür və sonra onu sığınacağına daşıyır.

Yaz fəslinin sonuna, yayın əvvəlinə doğru cütləşmə vaxtı başlayır. Ancaq dişinin qarnındakı mayalanmış toxum hüceyrəsi ancaq bir il sonra mart ayında, bətn divarına yerləşib inkişaf etməyə başlayır. Beləliklə, əsl hamiləlik müddəti məhz bir ay olmasına baxmayaraq, doğuş cütləşməkdən 13 ay sonra baş verir. 3-18 (ortalama 6-9) bala dünyaya gətirirlər. 6 həftə boyunca onları südlə bəsləyirlərr. Dişilər erkəklərdən daha erkən yetkinləşir. Kişilər ancaq bir il sonra çoxalaraq yetkinliyə çatır.

Gelinciklər sakit şəraitdə 7 yaşına çata bilir, amma təbiətdə çox düşmənləri olduğu üçün əsasən 1-2 ildən artıq yaşaya bilmirlər. Əsas düşmənləri isə yırtıcı quşlar, qızıl tülkü və porsuqdur.