May Böcəyi Haqqında.....

May Böcəyi (Lat. Melolontha) cockchafer; Həşəratlar sinfinin May böcek kimiler familya-sından bir həşəratdır.
May böcəyi onları adətən qırmızı qəhvəyi rənglidir. Sürfələr şişkin, ağ və qıvrım C şəklindədir. Sürfələrin bədənlərinin son halqası çox böyümüş, şişmiş bir halalmaqdadır.Bu qism içərisindəki qida maddəsinə görə qara rəngə çalan görülür.Havaların qızması Aprel-May aylarında onlartorpaqdan çıxmağa başlayırlar.

Günəş batdıqdan sonra uçuşaraq ağaclara qonan yetişkin may böcəkləri, cütləşərək yumurtalarını həyatın az olduğu bölgələrdə otlaqlara qoyurlar. Bir dişi orta hesabla 60 yumurta qoyur. Yumurtadan çıxan sürfələr kütləvi halda yaşayıb otların köklərini gəmirir və 2 ay sonra qabıq dəyişdirərək ikinci dövr sürfə olurlar.İkinci dövr sürfələr acgözlüklə bəslənir. Payızda qışı keçirmək üçün torpağın dərinliklərinə gedirlər. Mart, aprel aylarında əhəmiyyətli dərəcədə zərərlər edici bir qidalanma başlayır və iyunun əvvəlinə qədər davam edir. Daha sonra bir qabıq daha dəyişdirərək üçüncü dövr sürfə halına gəlirlər. Üçüncü dövr sürfə müddəti bir ildir və bu dövrdə qidalanma ilə ətrafa bpyük zərər edərlər. İyul ayında torpaq səthindən 15-35cm dərində torpaqdan ibarət bir yuva içərisində pupa olurlar. Sentyabrda yetkin hala keçən pupalar yuvanı tərk etməyib ertəsi il yaza qədər burada olurlar. Bu şəkildə yumurtadan çıxan yetişgin 3 il sonra yetkin olur ki, 3 ildə bir döl verir.

Müxtəlif növlərinin boyları 6 mm ilə 10 sm arasında dəyişir və çox parlaq rənglidirlər. Həm sürfələri, həm də özləri bitkilərə böyük zərər verirlər. Ən çox görülən növün rəngi şabalıdı və uzunluğu təxminən 2 sm-dir. Böyük qanadları və qısa sütunları vardır. Yazın əvvəlində yumurtalarını torpağın altına, təxminən 12 sm dərinliyinə saxlayır və daha sonra bunlardan ağ rəngli sürfələr çıxır.
Qidalanma

Onlar yarpaqlar və çiçəklər üzərində qidalanaraq zərər verirlər. İntensiv olaraq ətraflarındakı meyvə və meşə ağaclarını yarpaqsız qoyurlar. Amma, zifin (sarı meşə gülü) çiçəklərinin çox olduğu yerlərdə bu çiçəkləri daha çox sevdiklərindən dolayi digərlərinə çox da mevil salmazlar. Sürfələr, ilk dövrlərində torpaq səthinə yaxın otların kökləri vasitəsi ilə qidalandıqlarından fidan və şitilliklər o qədər də zərər görməzlər. Amma, ikinci dövrə keçən sürfələrdə inkişaf sürətlənir və daha dərinlərə endiklərindən ot köklərindən uzaqlaşıb ağac və kiçik ağacların kökləri ilə qidalanırlar . Çitilliklərin 1 sm miqyasına qədər olan köklərini asanlıqla qoparıb kökləri məhv edərlər.

Bu sürfələr ilk 4 il bitki kökləri ilə qidalanırlar. İsti aylarda torpağın üstünə çıxaraq qarğıdalı və otlaqlarla qidalanırlar. Soyuq aylarda isə yeni əkilmiş ağacların köklərini yeyərək zərər verirlər. Payızda yaşa dolana qədər torpağın altında təxminən 60 sm dərinlikdə yaşayırlar. Qışı da torpağın altında, sanki cansız bir şəkildə keçirdikdən sonra baharda yer üzünə çıxarlar.

bilgibey